Medezeggenschap

Medezeggenschap geeft werknemers een stem in de besluitvorming binnen de organisatie. Dit draagt bij aan een evenwichtige bedrijfsvoering en een prettige werkomgeving. De ondernemingsraad (OR) speelt hierin een belangrijke rol. Maar wanneer is een OR verplicht? Hoe richt je een OR op? Waarover heeft de OR inspraak? Hoe ver reikt de geheimhoudingsplicht? En welke informatie mag je als OR delen met je achterban?

Bij Pellicaan Advocaten sta je er niet alleen voor als het gaat om medezeggenschap. Wij begeleiden ondernemers en ondernemingsraden bij elke stap van het medezeggenschapsproces. Of het nu gaat om het versterken van de samenwerking tussen ondernemer en OR, het uitoefenen van medezeggenschapsrechten, juridische procedures of strategisch advies bij reorganisaties, fusies en overnames.

Neem contact op Over Pellicaan Advocaten

Ik heb een vraag over:

Wat is een ondernemingsraad (OR)?
Wanneer moet een OR worden ingesteld?
Hoe richt je als organisatie een OR op?
Wat zijn de taken en rechten van een OR?
Wat houdt de geheimhoudingsplicht van de OR in?
Wat Pellicaan Advocaten voor mij kan betekenen

Wat is een ondernemingsraad (OR)?

De ondernemingsraad (OR) vertegenwoordigt werknemers en overlegt met de ondernemer over het beleid en belangrijke beslissingen binnen de organisatie. De OR heeft verschillende rechten en plichten, vastgelegd in de Wet op de ondernemingsraden (WOR). Hiermee kan de OR invloed uitoefenen op besluiten die medewerkers direct raken.

Wanneer moet een OR worden ingesteld?

Een ondernemingsraad (OR) is verplicht voor ondernemingen met minimaal 50 medewerkers. In sommige cao’s geldt een lagere drempel. Bij het tellen van medewerkers wordt gekeken naar het aantal arbeidsovereenkomsten, inclusief deeltijdmedewerkers, tijdelijke krachten en oproepkrachten. Uitzendkrachten tellen mee zodra zij langer dan 15 maanden in dienst zijn.

Gevolgen van het niet instellen van een OR

Een OR bevordert betere besluitvorming, vergroot het draagvlak onder medewerkers en beschermt werknemersrechten. Dit komt zowel werknemers als werkgevers ten goede. Toch wordt de oprichting van een OR door ondernemers soms als een last gezien. Het niet instellen van een OR kan echter verschillende juridische en operationele gevolgen hebben:

Rechterlijke tussenkomst: Werknemers of andere belanghebbenden kunnen via de rechter afdwingen dat een OR wordt opgericht. Bij weigering kan de ondernemer een gerechtelijke boete krijgen en een economisch delict begaan.
Vertraging bij bedrijfsovername: Een overname kan vertraging oplopen als werknemers de oprichting van een OR eisen voordat een beslissing wordt genomen. Dit kan een overnamepartij doen afhaken.
Weigering collectief ontslag door UWV: Het UWV kan een aanvraag voor collectief ontslag weigeren als er geen OR is ingesteld, wat het risico op juridische complicaties bij een reorganisatie vergroot.
Beperkte flexibiliteit in wetgeving: Zonder een OR kan de ondernemer niet afwijken van bepaalde wettelijke bepalingen die gunstig kunnen zijn, zoals in de Arbeidsomstandighedenwet en de Arbeidstijdenwet.
Juridische risico’s bij arbeidsvoorwaarden: Wijzigingen in arbeidsvoorwaarden, zoals werktijden, verlofregelingen en ziektebeleid, zijn juridisch minder sterk zonder instemming van de OR.
Juridische risico’s bij pensioenregelingen: Pensioenregelingen mogen niet eenzijdig gewijzigd worden zonder instemming van de OR. Het ontbreken van instemming kan leiden tot juridische complicaties, zoals het (door de OR) nietig verklaren van het besluit tot wijziging en het verplicht terugdraaien van de ingevoerde wijzigingen.

Hoe richt je als organisatie een OR op?

Een effectieve ondernemingsraad begint met een stevige basis. Duidelijke afspraken, wederzijdse verwachtingen en een heldere taakverdeling zorgen voor een soepele samenwerking tussen ondernemer en OR. Het initiatief voor de oprichting ligt meestal bij de werkgever, maar ook medewerkers kunnen dit in gang zetten. Werkt de werkgever niet mee, dan kunnen zij de oprichting van de OR afdwingen via de kantonrechter.

Stappen voor het oprichten van een OR

Bepaal de verwachtingen: Betrek zowel de ondernemer als medewerkers bij het bepalen van de rol en verwachtingen van de OR.
Stel een voorbereidingscommissie samen: Deze groep bereidt de oprichting van de OR voor en regelt de praktische organisatie.
Stel een voorlopig reglement op: Leg hierin de werkwijze, rechten en plichten van de OR vast.
Organiseer verkiezingen: Zorg ervoor dat de verkiezingen voldoen aan de wettelijke eisen. De uitslag bepaalt de samenstelling van de OR.
Installeer de OR: Zodra de OR is geïnstalleerd, kan deze officieel aan de slag.

Onze specialisten staan naast je bij het oprichten en verbeteren van de medezeggenschapsstructuren binnen jouw organisatie. Samen zorgen we ervoor dat jouw onderneming voldoet aan de wettelijke eisen en dat de samenwerking tussen ondernemer en OR soepel verloopt.

Wat zijn de taken en rechten van een OR?

De ondernemingsraad (OR) behartigt de belangen van medewerkers en denkt mee over zowel bedrijfseconomische als sociale vraagstukken. Dit varieert van arbeidstijden en ziekteverzuim tot pensioen en reorganisaties. Om deze taak effectief uit te voeren, beschikt de OR over een aantal wettelijke rechten:

Adviesrecht:De OR adviseert over ingrijpende bedrijfsbeslissingen, zoals fusies, overnames, grote investeringen, bezuinigingen, reorganisaties en de benoeming en het ontslag van een bestuurder. De ondernemer is verplicht dit advies serieus te overwegen en bij een negatief advies goed te motiveren waarom hiervan wordt afgeweken.
Instemmingsrecht: Bij wijzigingen in personeelsregelingen en arbeidsvoorwaarden heeft de OR instemmingsrecht. Dit geldt bijvoorbeeld voor regelingen rondom arbeidstijden, ziekteverzuim, beoordelingssystemen, pensioenregelingen en arbeidsomstandigheden.
Overlegrecht: De OR heeft het recht om regelmatig met de ondernemer in gesprek te gaan over het beleid en de gang van zaken binnen de organisatie.
Initiatiefrecht: De OR mag zelf onderwerpen aankaarten en voorstellen doen voor besluitvorming. Denk aan initiatieven op het gebied van duurzaam ondernemen, diversiteit en inclusie of het verbeteren van werkdruk en werkplezier.
Informatierecht: Om zijn rol goed te vervullen, heeft de OR recht op alle relevante informatie. Dit omvat onder andere financiële cijfers, strategische plannen en beleidsbeslissingen.
Beroepsrecht: Als de ondernemer besluiten neemt die in strijd zijn met de medezeggenschapsrechten of de Wet op de ondernemingsraden (WOR), kan de OR hiertegen in beroep gaan.

De rol van de OR bij de Wet toekomst pensioenen (Wtp)

Vanwege de invoering van de Wet toekomst pensioenen (Wtp) moeten veel bestaande pensioenregelingen worden aangepast. Om als OR goed voorbereid te zijn op mogelijke wijzigingen vanwege de Wtp is het zaak om tijdig te schakelen. Zorg dat er tijdig een compleet pensioendossier wordt gevormd en dat de OR scholing krijgt op het gebied van pensioen.

Ga in gesprek met de werkgever over dit onderwerp en vraag om een vergelijking tussen de oude en de nieuwe pensioenregeling. Laat deze vergelijking vervolgens beoordelen door een pensioendeskundige.

Vooral bij organisaties met een verzekerde regeling of een eigen ondernemingspensioenfonds is het belangrijk dat de OR extra alert is op de verschillen tussen de oude en de nieuwe regeling. Besteed daarbij aandacht aan eventuele compensatie als de nieuwe regeling minder gunstig uitpakt. Belangrijk is ook om te achterhalen wie de kosten hiervan draagt.

Let op: bij een wijziging van een pensioenregeling van een eind- of middelloonregeling naar een beschikbare premieregeling is instemming van de OR vereist.

Benadelingsverbod voor OR-leden

Leden van de ondernemingsraad (OR) en OR-commissies zijn wettelijk beschermd tegen benadeling vanwege hun OR-lidmaatschap. Dit betekent dat zij geen nadelen mogen ondervinden, zoals het mislopen van promoties of negatieve beoordelingen omwille van hun OR-werk. Bij overtreding kan de OR een procedure starten bij de kantonrechter om naleving van deze wettelijke bescherming af te dwingen.

Veelgestelde vragen over de rechten van de OR

Ondernemers en ondernemingsraden hebben vaak vragen over de rechten en plichten van de OR. Enkele veelgestelde vragen zijn:

Wanneer is de OR verplicht om advies te geven bij een reorganisatie en waar moet dat advies over gaan?
Hoe ver reikt het adviesrecht van de OR bij strategische beslissingen?
Wat moet er in een advies- of instemmingsaanvraag staan?
Hoe begeleid en adviseer je bij concrete advies- en instemmingsaanvragen?
Hoeveel informatie moet de ondernemer delen met de OR?
Welke termijnen gelden bij een advies- of instemmingstraject?

Kunnen we je helpen met een van deze vragen of speelt er een ander vraagstuk? Neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek.

Wat houdt de geheimhoudingsplicht van de OR in?

Naast rechten heeft de OR ook plichten. Een belangrijke plicht is de geheimhoudingsplicht, zoals vastgelegd in de Wet op de ondernemingsraden (WOR). Dit betekent dat leden van de OR geen vertrouwelijke bedrijfsinformatie of andere gevoelige gegevens mogen delen met derden. De ondernemer kan de OR verplichten tot geheimhouding over specifieke informatie.

Deze verplichting geldt ook na het beëindigen van het OR-lidmaatschap. Het schenden van deze geheimhoudingsplicht is strafbaar. Als er een zwaarwegend maatschappelijk belang speelt dat het belang van de werkgever overstijgt, kan een OR-lid de kantonrechter verzoeken om de geheimhouding op te heffen.

Veelgestelde vragen over de geheimhoudingsplicht

Veel ondernemers vragen zich af hoe ver de geheimhoudingsplicht van OR-leden reikt, vooral in gevoelige situaties zoals reorganisaties. Moet hierover iets specifieks worden afgesproken? Enerzijds willen ondernemers de OR kunnen raadplegen, maar anderzijds willen ze voorkomen dat informatie te snel naar de achterban of werknemers lekt, zeker als er nog geen goed doordacht plan ligt.

OR-leden hebben vaak vragen over de juiste toepassing van de geheimhoudingsplicht. Wanneer is het bijvoorbeeld noodzakelijk om vertrouwelijke informatie te delen voor het functioneren van de organisatie? En hoe bepalen ze of een belang zwaarwegend genoeg is om de geheimhouding op te heffen, zodat ze de kantonrechter kunnen verzoeken deze verplichting op te heffen?

Pellicaan Advocaten: jouw partner bij medezeggenschap

Bij Pellicaan Advocaten sta je er niet alleen voor als het gaat om medezeggenschap. Wij bieden je de juridische ondersteuning die precies past bij jouw behoeften. Onze aanpak is praktisch, betrokken en gericht op resultaat. Naast juridisch advies bieden we ook trainingen en regelmatige updates, zodat de OR altijd op de hoogte is van de laatste ontwikkelingen.

Samen zorgen we voor succesvolle medezeggenschap binnen jouw organisatie. Dat betekent duidelijke structuren, heldere afspraken en een soepele samenwerking tussen de OR en de ondernemer. Kunnen wij je helpen met deskundig advies en praktische begeleiding?

Wij helpen bij:

De oprichting en vormgeving van de OR, inclusief het opstellen van het (samenwerkings)convenant en reglementen.
Het versterken van de samenwerking tussen de OR en de ondernemer voor een constructieve dialoog.
Het optimaliseren van medezeggenschapsstructuren voor effectievere inspraak en besluitvorming.
Het uitoefenen van medezeggenschapsrechten.
De begeleiding bij advies- en instemmingsaanvragen, inclusief strategie en respons.
Het voeren van juridische procedures bij de kantonrechter of de Ondernemingskamer.
Strategisch advies tijdens bijvoorbeeld reorganisaties of fusie- of overnametrajecten.
Juridisch advies over complexe vraagstukken, zoals pensioen, arbeidsrecht, privacy en reorganisaties.

Heb je een ander vraagstuk over medezeggenschap? Wij kijken graag wat we voor je kunnen betekenen tijdens een vrijblijvend gesprek.

Neem contact op voor een vrijblijvend gesprek

Wil je sparren over jouw situatie of heb je vragen die om maatwerk vragen? We denken graag met je mee. Neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek – bij jou op locatie of bij ons op kantoor. Ons team staat klaar om je verder te helpen.

Neem contact op