De modernisering van het concurrentiebeding: wat is de stand van zaken?

Een tijdje geleden heeft mijn kantoorgenoot Jeroen Belderok al een bijdrage geleverd over dit interessante fenomeen in het arbeidsrecht – het concurrentiebeding. Het wetsvoorstel ter modernisering van het concurrentiebeding is ondertussen ter internetconsultatie aangeboden en dit heeft een flink aantal (zowel positieve maar vooral negatieve) reacties opgeleverd.

Maar wat is een concurrentiebeding ook alweer precies? Een concurrentiebeding verbiedt een werknemer om (tijdens of) na de arbeidsovereenkomst bij een concurrent te werken, ter bescherming van bijzondere bedrijfsbelangen zoals bedrijfsgeheimen en klantgegevens. Een relatiebeding is een speciale vorm van een concurrentiebeding en verbiedt werken met klanten of partners van de (ex-)werkgever en een anti-ronselbeding verbiedt (ex-)werknemers, huidige werknemers te benaderen met als doel de arbeidsovereenkomst te verbreken. Het wetsvoorstel wijzigt (tot ongenoegen van een groot aantal mensen) al deze bedingen (of legt die in ieder geval aan banden).

Het wetsvoorstel

In Nederland heeft iedere Nederlander recht op een vrije keuze van arbeid; dit is geformuleerd in de Grondwet. Deze vrijheid mag overigens wel beperkt worden bij of krachtens de wet gesteld, dus door bijvoorbeeld het concurrentiebeding wettelijk vast te leggen. Het concurrentiebeding vormt daarmee een beperking van de grondwettelijke vrijheid van werknemers tot vrije arbeidskeuze. Het beperken van een grondrecht is in dit geval enkel rechtsgeldig in geval de belangen van de werkgever prevaleren over de vrijheden van de werknemer.

In veel gevallen wordt een concurrentiebeding opgenomen in de arbeidsovereenkomst, zonder noodzaak of enige aanleiding. Om deze reden heeft het kabinet verkort weergeven – de volgende wijzigingen voorgesteld:

1. een concurrentiebeding is niet langer geldig dan één jaar (welke beperking thans veelal reeds uit de rechtspraak voortvloeit);
2. een concurrentiebeding moet geografisch beperkt worden;
3. de zwaarwegende belangen van de werknemer moeten geformuleerd worden (wat thans slechts het geval is bij arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd);
4. de werkgever die een beroep doet op het concurrentiebeding is voor de duur waarvoor het beding wordt ingeroepen een vergoeding ter hoogte van 50% van het laatstelijk verdiende maandloon verschuldigd.

Het wetsvoorstel wordt in het vierde kwartaal van 2025 aangeboden aan de Raad van State.  

Reacties vanuit de markt  

Het wetsvoorstel is op 4 maart 2024 ter internetconsultatie aangeboden en hierdoor hadden burgers, bedrijven en instellingen de mogelijkheid te reageren of suggesties te delen op het voorstel. De kritiek kan hoofdzakelijk worden onderverdeeld in twee punten en dit zal ik in het navolgende bespreken.

Het eerste kritiekpunt ziet op de doorwerking van dit wetsvoorstel op het relatie- en anti-ronselbeding en het verzoek om dit niet voor laatstgenoemde bedingen te laten gelden. Het concurrentiebeding heeft een zeer beperkende werking op de grondrechten van een werknemer, in tegenstelling tot het relatie- en anti-ronselbeding (hierover verschillen de meningen overigens).

Het tweede kritiekpunt ziet op de vergoeding die een werkgever verschuldigd is op het moment dat een beroep wordt gedaan op het concurrentiebeding. De vergoeding is verschuldigd op de laatste dag van de overeenkomst of in geval van ontslag op staande voet en ontbinding uiterlijk 15 dagen na de opzegging of de dagtekening dat de arbeidsovereenkomst is ontbonden. Burgers, bedrijven en instellingen verzoeken de wetgever de verplichting tot het betalen van de vergoeding aan te passen naar een maandelijkse verplichting (achteraf). Hierdoor heeft de werkgever een middel waardoor de werknemer zich (sneller) houdt aan het concurrentiebeding.

Huidige concurrentiebedingen

Op basis van het wetsvoorstel dat ter internetconsultatie is aangeboden blijft het concurrentiebeding, zoals is overeengekomen in de arbeidsovereenkomst of de vaststellingsovereenkomst, rechtsgeldig. De in dit wetsvoorstel geïntroduceerde vormvereisten gaan voor deze bestaande bedingen niet gelden. In plaats daarvan blijft het huidige recht over de vormvereisten op deze bedingen van toepassing.

Meer informatie of vragen?

Het concurrentiebeding staat voor een groot aantal wijzigingen. Mocht u vragen hebben over een concurrentiebeding of hulp nodig hebben bij het opstellen van een (rechtsgeldig) concurrentie-, relatie- of anti-ronselbeding, neem hiervoor gerust contact op met Julia de Haas. Dit kan zowel per e-mail (Julia.dehaas@pellicaan.nl) als per telefoon (06 - 255 960 17). Zij helpt u graag.