VPL-pensioen en corona: een lastige combinatie

Bij de wijziging van de fiscale pensioenwetgeving in 2005 is aan werkgevers (en pensioenuitvoerders) de mogelijkheid geboden tot het toekennen van een voorwaardelijke pensioenaanspraak. Dit ter compensatie van het vervallen van de VUT- en Vroegpensioenregelingen. Het voorwaardelijke karakter van deze aanspraken wordt door de coronacrisis ineens heel duidelijk voor alle betrokken partijen.

Het VPL-pensioen

Het toekennen van voorwaardelijke pensioenaanspraken past niet binnen de standaard pensioenwetgeving. Zodra een werknemer een pensioenaanspraak verwerft, moet deze buiten de onderneming worden veiliggesteld bij een toegestane pensioenuitvoerder en moet deze, binnen de wettelijke termijnen, ook worden gefinancierd door de werkgever.

In het Uitvoeringsbesluit pensioenaspecten Sociaal Akkoord 2004 is de mogelijkheid opgenomen om de financiering - en daarmee ook de feitelijke inkoop - voor een periode van maximaal 15 jaar uit te stellen. De verwerving van de pensioenaanspraken loopt voor de werknemer gelijk aan de inkoop van de pensioenaanspraken. Zolang een aanspraak niet is ingekocht, heeft de werknemer er dus ook geen recht op.

Indien na afloop van de genoemde 15-jaarstermijn de werkgever (of de pensioenuitvoerder) niet beschikt over de middelen om het pensioen daadwerkelijk in te kopen, vervalt voor de werknemer de nog niet ingekochte voorwaardelijke aanspraak. Hetzelfde geldt indien de werknemer uit dienst gaat voordat de aanspraak is ingekocht.

Huidige crisis en het VPL-pensioen

Door de huidige crisis ontstaan er voor de werknemers twee risico’s. Het eerste risico is gelegen in een ontslag voor het eindigen van de 15-jaarstermijn. Het tweede risico betreft het risico dat de werkgever (of de pensioenuitvoerder) niet in staat is om de aanspraken af te financieren.

De 15-jaarstermijn loopt per 31 december 2020 af. Dat is dus het moment dat er een definitief besluit moet worden genomen ten aanzien van de voorwaardelijke aanspraak. 

Voor het verkrijgen van de voorwaardelijke pensioenaanspraken stellen veel (bedrijfstak)pensioenfondsen de eis dat de werknemer nog actief deelnemer is op het moment van pensionering, dan wel het aflopen van de 15-jaarstermijn en dat de werknemer vanaf een bepaalde datum onafgebroken werkzaam is geweest in de betreffende bedrijfstak. Soms is een zeer korte onderbreking toegestaan. In de beide voorwaarden schuilt voor de werknemer een groot gevaar indien zijn dienstverband, door de huidige crisis, dit jaar door een ontslag wordt beëindigd.

Indien eind dit jaar blijkt dat de werkgever (voornamelijk bij een Ondernemingspensioenfonds) of de pensioenuitvoerder (voornamelijk het Bedrijfstakpensioenfonds) niet in staat is om de voorwaardelijke aanspraken te financieren, heeft dit tot gevolg dat ze zullen vervallen, tenzij de wetgever de 15-jaarstermijn verlengt, omdat dit een ongewenst gevolg is van de huidige crisis. Hiervoor zijn inmiddels de nodige aanbevelingen gedaan.

Conclusie

De huidige crisis kan wel eens een (extra) ongewenst effect hebben voor veel werknemers. Een ontslag in 2020 kan tot gevolg hebben dat de volledige aanspraak op het voorwaardelijke pensioen 'als sneeuw voor de zon verdwijnt'. Veel werkgevers zullen dit jaar niet zitten te wachten op een forse aanvullende nota van hun pensioenfonds of kunnen deze gewoon niet betalen. Ook hierdoor verliest de werknemer zijn aanspraak op het VPL-pensioen.

Veelal gaat het om een levenslang VPL-pensioen van 2.000 tot 4.000 euro waarvan de contante waarde op de pensioendatum al snel richting de 50.000 tot 100.000 euro gaat. De werknemer wordt dan ineens wel heel hard getroffen door de huidige coronacrisis.   

Zowel werknemer als werkgever moeten zich goed laten voorlichten over het effect van een (beoogd) ontslag op het VPL-pensioen. De werknemer om te voorkomen dat hij ineens zijn aanspraken kwijtraakt en de werkgever om te voorkomen dat de betreffende werknemer hem aansprakelijk stelt voor het verlies van de pensioenaanspraak. Het meewegen van het VPL-pensioen bij een beoogde ontslagronde kan een hoop extra onrust onder de werknemers voorkomen.

Voor meer informatie over dit artikel of andere vragen op het gebied van pensioen, kunt u contact opnemen met Paul van Ravenzwaaij, paul.vanravenzwaaij@pellicaan.nl.